Illustratie: Natasha Sena - Clasp Visuals
Bijenhotel
Zorgwekkende afname wilde bestuivers, veel soorten bedreigd
Het gaat niet goed met onze wilde bestuivende insecten; de meer dan 350 wilde bijensoorten, ruim 300 soorten zweefvliegen en de tientallen vlinders die in ons land voorkomen. Veel mensen nemen daarom het initiatief om bestuivers te helpen. Ze maken hun tuinen bloemrijker of hangen bijenhotels op. Dit levert al snel meer bijen, vlinders en zweefvliegen op in de tuin. Daarnaast heeft een natuurlijke tuin nog vele andere voordelen.
Kleine, lokale maatregelen voor bestuivers zijn belangrijk, maar er ontstaat pas echt een verschil wanneer er meer mensen en organisaties maatregelen nemen in een groter gebied. Zo kan er een landschap ontstaan waar een grote diversiteit aan wilde bestuivers duurzaam kan voorkomen, een zogenaamd ‘Bijenlandschap’.
Download de brochure voor offline gebruik:
Wat kunt u doen?
(pdf, 587 KB)
Een natuurlijke tuin is niet alleen goed voor wilde bijen, andere insecten en vogels. Ook voor u zitten er voordelen aan:
• Waterplassen trekken er sneller weg;
• Het is er minder (snel) heet in de zomer;
• Het is gezond:
- Je herstelt beter van stress;
- Kinderen ontwikkelen zich beter;
- Het nodigt uit om te bewegen;
- Het draagt bij aan zingeving en een
duurzame levensstijl.
Bovendien is het niet gevaarlijk; wilde bijensoorten zijn niet agressief (zoals wespen soms kunnen zijn) en zullen in de regel niet steken.
In een wijk met veel natuurlijke tuinen en natuurlijkvriendelijk beheerd openbaar groen ontstaan extra voordelen:
• Minder (snel) wateroverlast op straat;
• Minder heet in de zomer;
• Minder (snel) insectenplagen van
bijvoorbeeld de eikenprocessierups door
aanwezigheid van natuurlijke vijanden;
• Uitnodigender om te wandelen of te fietsen;
• Een hogere huizenprijs!
Niemand kan in zijn eentje het huidige landschap veranderen in een Bijenlandschap. Daarvoor is samenwerking nodig tussen particulieren, organisaties, overheden en bedrijven. Zo kan er van elkaar geleerd worden en kunnen maatregelen op elkaar aangesloten worden. Hierdoor wordt de impact op onze bedreigde bestuivende insecten een stuk groter!
Illustratie: Natasha Sena - Clasp Visuals
‘Verbindend Landschap’ is een bloemrijk lint met af en toe nestelplekken in stapstenen, dat Bed & Breakfast-gebieden met elkaar verbindt.
In kleine bloemrijke ‘Bij-tankstations’ kunnen bestuivers letterlijk even bijtanken (voedsel vinden), op zoek zijn naar nieuw leefgebied.
Een Bijenlandschap is geschikt is voor een rijke en diverse bevolking van bestuivende insecten. Het omvat met ten minste een Bed & Breakfast- gebied. In een ‘Bijenlandschap’ werken meerdere partijen samen.
Een robuust, min of meer verbonden leefgebied, waar een hoge diversiteit aan bestuivende insecten duurzaam voor kan komen noemen
we een ‘Bed & Breakfast- gebied’.
Uw tuin vergroenen met inheemse planten,
struiken en bomen
Kies voor bomen, struiken en bloemen die van nature in Nederland voorkomen. Hier zijn onze bestuivende insecten op aangepast. Gekweekte rassen of planten van elders hebben voor onze bestuivers vaak minder waarde.
Zorgen dat er van begin maart tot eind
oktober altijd wat bloeit
Elke soort bij, zweefvlieg en vlinder heeft zijn eigen vliegseizoen waarin ze nectar en stuifmeel nodig hebben. Veel soorten zijn ook nog eens ‘kieskeurig’ in de soort bloem die ze daarvoor kunnen gebruiken. Zorg daarom voor veel, én voor veel verschillende soorten bloemen. Wanneer u bloeiende planten op een zonnige plek zet, dan maken bestuivers er nog meer gebruik van.
Zorgen voor rustige plekken in de tuin
Laat dode stengels en bladeren van tuinplanten tot in het voorjaar staan. Laat enkele plekken ook dan ongemoeid. Hier kunnen bestuivende soorten een nestelplek vinden of een plek waar ze kunnen overwinteren.
Zorgen voor extra voorzieningen voor
bestuivers
- Plaats een bijenhotel. Goed voor wilde bijen
en ook leuk om de bedrijvigheid van de bijen
van dichtbij te kunnen zien.
- Bestuivers hebben ook water nodig. Leg
liefst een vijver aan, plaats een waterschaal
met steentjes of plaats een waterornament
in de tuin.
Geen chemische bestrijdingsmiddelen
gebruiken in uw tuin
Chemische middelen, ook wanneer ze niet zijn gericht op de bestrijding van insecten, tasten de gezondheid van wilde bestuivers aan. Vermijd het gebruik dus.
Een groene inspiratiebron zijn
Een levende tuin met planten, bloemen en vlinders is vaak de trots van de tuinier. Het vormt, ook ongemerkt, een bron van ideeën en inspiratie voor buren, familieleden en bezoekers.
Starten van een nieuw of deelnemen aan
een bestaand Bijenlandschap
Wanneer dit er nog niet is kunt u kijken of er organisaties in uw omgeving zijn waarmee u samen een Bijenlandschap kunt opstarten. Wanneer er in uw regio een Bijenlandschap bestaat, sluit uw organisatie dan hierbij aan. Want samen werken in een Bijenlandschap heeft voordelen:
• Mogelijkheid tot kennisuitwisseling met
bewoners en andere organisaties;
• Groter sociaal netwerk dat benut kan
worden;
• Meer slagkracht;
• Betere kansen om financiering voor maatregelen en activiteiten te verkrijgen;
• Makkelijker om een netwerk van leefgebieden voor bestuivers te realiseren;
• Grotere zichtbaarheid van het initiatief;
• Meer draagvlak voor de maatregelen.
“Bloemrijk Bennekom” is een initiatief van een aantal betrokken burgers in Bennekom, die zich inzetten voor meer biodiversiteit in hun eigen leefomgeving. “We vinden het belangrijk om de wereld een stukje mooier achter te laten dan
we hem aantroffen. En we willen daar zelf ons steentje aan bijdragen”. Ze vonden elkaar bij een bijeenkomst van Stichting Landschaps-
beheer Gelderland (SLG).
Actie Beplanting Boomspiegels
Een van de acties die ze hebben georganiseerd is de beplanting van de ruimte om de bomen in het trottoir, de ‘boomspiegels’, met voedsel-
planten voor wilde bestuivers. Met en door burgers werden 50 boomspiegels omgetoverd tot kleine tuintjes. De planten, houten rand en aarde werden betaald uit de opbrengst van
“Ede doet”-cheques. Elke bewoner van Ede
krijgt een cheque van 7,50 euro die ze kunnen doneren naar een project naar keuze.
“Een eenvoudige manier om een mooi initiatief als ’t onze te kunnen financieren”.
Mooi voorbeeld doet volgen
Die actie was eenmalig, maar nu zien ze dat her en der bewoners zelf het initiatief nemen om boomspiegels te beplanten en geveltuintjes aan te leggen. Alles in overleg met de wijkbeheerder. “Bloemrijk Bennekom” wordt nu ook door bewoners benaderd voor advies. Bewoners worden steeds creatiever; een bewoner heeft zelfs twee boomspiegels verbonden door een heel rijtje tegels te ‘wippen’.
Boomspiegels in Bennekom (foto: Nynke Groendijk)
In de Routekaart Bijenlandschap zijn succesfactoren aangegeven voor de ontwikkeling van een Bijenlandschap. Een belangrijke succesfactor is een evenwichtige ontwikkeling van vier verschillende ‘opbrengsten’ van een Bijenlandschap. Burgers en burgerinitiatieven kunnen aan elk van deze opbrengsten bijdragen:
Steenhommel (foto: M. Reemer)
Blauwe metselbij (foto: M. Reemer)
Asbij (foto: M. Reemer)
Akkerhommel (foto: David Kleijn)
U kunt de Routekaart Bijenlandschap en een bijbehorende handleiding downloaden. Ook de Kaartenset Routekaart Bijenlandschap kunt u kosteloos
opvragen (zolang de voorraad strekt).
Met de kaartenset kunt u interactief met anderen met de routekaart aan de slag.
Een beginnend Bijenlandschap kan de routekaart gebruiken om het sociale netwerk doelmatiger op te bouwen en haar impact op wilde bestuivers te vergroten. Bestaande netwerken kunnen er hun effectiviteit mee toetsen en verbeteren.
Verder is in de afgelopen jaren veel kennis over bestuivers verzameld en beschikbaar gemaakt:
Deel deze pagina op