Illustratie: Natasha Sena - Clasp Visuals
HEINEKEN locatie Zoeterwoude (foto: Fabrice Ottburg)
Zorgwekkende afname wilde bestuivers, veel soorten bedreigd
Het gaat niet goed met onze wilde bestuivende insecten: honderden soorten wilde bijen, zweefvliegen en vlinders.
Veel mensen nemen het initiatief om deze insecten te helpen. Lokale maatregelen alléén zijn echter niet voldoende. Er zijn samenhangende maatregelen in een regio nodig, zodat er een ‘Bijenlandschap’ ontstaat; een gebied waar vele soorten wilde bestuivers duurzaam kunnen voorkomen.
Bedrijven kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een Bijenlandschap. Bijvoorbeeld met meer bloemrijk groen op en rond het bedrijf.
Download de brochure voor offline gebruik:
Wat kunnen bedrijven doen?
(pdf, 587 KB)
Veel bedrijven vinden duurzaamheid belangrijk. Overheden en keurmerken stellen op dit gebied ook steeds meer eisen. De maatregelen die bedrijven nemen zijn meestal gericht op duurzame energie en op het milieu. Aan groen wordt minder vaak gedacht.
Ook het veranderende klimaat stelt bedrijven voor opgaven, zoals het tegengaan van hitte, wateroverlast en plagen zoals van de eikenprocessierups.
Groen biedt volop mogelijkheden om een bedrijf met zijn terrein en gebouwen zichtbaar duurzamer te maken en aan te passen aan het veranderende klimaat.
Niemand kan in zijn eentje het landschap veranderen in een Bijenlandschap. Hiervoor is samenwerking tussen meerdere partijen nodig: overheden, agrariërs, maatschappelijke organisaties en burgers. Vaak is het een proces van vallen en opstaan. Door samen te werken kan er van elkaar worden geleerd en sluiten maatregelen beter op elkaar aan.
Illustratie: Natasha Sena - Clasp Visuals
‘Verbindend Landschap’ is een bloemrijk lint met af en toe nestelplekken in stapstenen, dat Bed & Breakfast-gebieden met elkaar verbindt.
In kleine bloemrijke ‘Bij-tankstations’ kunnen bestuivers letterlijk even bijtanken (voedsel vinden), op zoek zijn naar nieuw leefgebied.
Een Bijenlandschap is geschikt is voor een rijke en diverse bevolking van bestuivende insecten. Het omvat met ten minste een Bed & Breakfast- gebied. In een ‘Bijenlandschap’ werken meerdere partijen samen.
Een robuust, min of meer verbonden leefgebied, waar een hoge diversiteit aan bestuivende insecten duurzaam voor kan komen noemen
we een ‘Bed & Breakfast- gebied’.
Bestuivers bevorderen in de openbare ruimte
Bedrijven kunnen op verschillende manieren leefgebied voor bestuivers verbeteren. Dat kan al met kleine maatregelen die niet per se duur hoeven zijn:
Vervang tegels, asfalt en grind door groen
Zo ontstaat er ruimte voor bloemen. Deze bieden bestuivers voedsel en beschutting. De buitenruimte wordt ook mooier, koeler bij hitte en regenwater kan de grond intrekken.
Vervang (duur) gazon door (goedkoop)
bloemrijk grasland
Een groen gazon biedt geen voedsel voor wilde bestuivers. Het onderhoud is duur want het moet ruim 10 keer per jaar gemaaid worden.
Vervang het gazon (deels) door bloemrijk grasland dat slechts een paar keer per jaar gemaaid hoeft te worden. Goedkoper en bestuivers zijn er blij mee.
Word partner in een Bijenlandschap of sluit
aan bij een lokaal bijeninitiatief
Vergroot het rendement van uw inspanningen en de impact op het landschap: Werk samen met uw ‘buren’ in bijvoorbeeld een Bijenlandschap.
Kies voor planten die nectar en stuifmeel
leveren
Veel planten en bomen die in tuinen worden toegepast bieden bestuivers geen voedsel. Overleg met uw groenaannemer en kies voor bij-vriendelijke planten en zaaigoed.
Maak uw gebouw natuurinclusief
Maak uw daken groen en kruidenrijk. Laat de muren begroeien met inheemse klim- en leiplanten. Ze bieden voedsel en nestelplekken voor wilde bestuivers. Een bijenhotel tegen een zuidmuur of op het dak geeft nog extra nestelmogelijkheden.
Het bedrijf E-Fiber legt in vele gemeenten in Nederland glasvezelnetwerken aan. Het bedrijf heeft als doel om duurzaam en maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Bij de aanleg van een glasvezelnetwerk worden in het buiten-
gebied glasvezelkabels in de berm ingegraven. Na aanleg wordt de verstoorde bodem
standaard weer ingezaaid met graszaad.
In 2020 waren enkele gemeenten in West-
Brabant aan de beurt voor de aanleg van een glasvezelnetwerk. In dit gebied werken vele overheden, bedrijven en organisaties samen in het “Bijenlandschap West-Brabant”. Partners in het netwerk zagen een kans: door zaad te gebruiken van bloeiende kruiden in plaats van graszaad zouden er lange linten met voedselhabitat voor bestuivers ontstaan!
Het contact tussen het Bijenlandschap en E-Fiber was snel gelegd en E-Fiber reageerde enthousiast. Het bedrijf sloot zich aan bij het Bijenlandschap en heeft direct actie ondernomen. Het paste de voorschriften aan en overal zaaien ze bermen nu in met een mengsel van rode- en witte klaver. Er is gekozen voor deze klavers omdat deze inheemse kruiden volop voedsel bieden aan bestuivers, het hele jaar door kunnen worden gezaaid en ze ook de vorming van akkerdistel voorkomen.
Hierdoor ontstaat er in 2021 maar liefst 500 km lint van voedselhabitat voor bestuivende insecten in de bermen! En ook in 2022 is het de bedoeling om weer zo’n 500 km bermen bloemrijk in te zaaien.
Zo wordt er niet alleen een glasvezelnetwerk aangelegd, maar ook een netwerk van voedselhabitat voor wilde bijen en andere bestuivers. Een echte win/win situatie, zonder veel extra kosten!
In de Routekaart Bijenlandschap zijn succesfactoren aangegeven voor de ontwikkeling van een Bijenlandschap. Een belangrijke succesfactor is een evenwichtige ontwikkeling van vier verschillende ‘opbrengsten’ van een Bijenlandschap. Bedrijven kunnen denken aan onderstaande activiteiten:
Voor bedrijven die werk willen maken van een Bijenlandschap is er een Routekaart Bijenlandschap en een bijbehorende handleiding ontwikkeld. Ook kunt u de Kaartenset Routekaart Bijenlandschap opvragen, waarmee u interactief met anderen met de routekaart aan de slag kunt (zolang de voorraad strekt).
Deze tools kunnen u als beginnend Bijenlandschap, helpen om een effectief sociaal netwerk op te bouwen en een duurzaam landschap voor bestuivers te ontwikkelen.
Wanneer u betrokken bent bij een bestaand Bijenlandschap of bijeninitiatief kunt u met deze tools de voortgang in de ontwikkeling van het initiatief toetsen en verbeteren.
Verder is in de afgelopen jaren veel kennis over bestuivers verzameld en beschikbaar gemaakt voor mensen en organisaties die wat willen doen voor bijen en andere bestuivers:
Deel deze pagina op